بررسی مسأله حضانت کودک در فقه و قانون

حضانت» از ریشۀ «حضن» گرفته شده و به «در آغوش گرفتن مادر (فرزندش را) و چسباندن او به سینه‌اش» اطلاق مى‌شود كه كنایه از نگهدارى و تربیت جسمى و روحى كودك است. به همین دلیل، به كسى كه حضانت كودك را بر عهده گرفته «حاضنه» مى‌گویند. در زبان عربى به مهد كودك «الحضانه» گفته مى‌شود. جالب اینكه به عمل پرنده‌ا...

معنای لغوی حضانت:‌
«حضانت» از ریشۀ «حضن» گرفته شده و به «در آغوش گرفتن مادر (فرزندش را) و چسباندن او به سینه‌اش» اطلاق مى‌شود كه كنایه از نگهدارى و تربیت جسمى و روحى كودك است. به همین دلیل، به كسى كه حضانت كودك را بر عهده گرفته «حاضنه» مى‌گویند. در زبان عربى به مهد كودك «الحضانه» گفته مى‌شود. جالب اینكه به عمل پرنده‌اى كه بر روى تخمش خوابیده تا از آن جوجه برآید نیز حضانت مى‌گویند. پس مى‌بینیم كه این واژه، معمولًا بر موضوع نگهدارى و تربیت و حفظ كودك و فرزند اطلاق شده است.
معنای اصطلاحی حضانت:
در اصطلاحات مدنى، حضانت، پرورش اطفال است به وسیلۀ پدر و مادر و اقارب او كه هم حق است و هم تكلیف براى ممتنع از حضانت، و پرورش نیز هم از لحاظ مادى است و هم از لحاظ معنوى و اخلاقى.
چنانكه بیان شد، معناى حقوقى حضانت، از مفهوم لغوى آن دور نشده است و بدین ترتیب، از دیدگاه قانون مدنى ایران، حضانت، خاصّ طفل است؛ بدین سبب در ماده 1169‌ قانون مدنى آمده است كه «نگاهدارى اطفال هم حق و هم تكلیف ابوین است» و در موادّ بعدى نیز كه مربوط به نگهدارى یا حضانت است، در تمام موارد، از واژۀ «طفل» استفاده شده است.