1 مقدمه :

سولفات سدیم So4Na2 با توجه به دگرسانی سنگ ها و فرآیند شیمیایی تشکیل شده و معمولاً در فصل بهار و در اثر بارندگی های مداوم، سولفات سدیم آبدار ته نشین شده و آنگاه با تبخیر آب موجود در خاک، سولفات سدیم به صورت دانه های سفید رنگ در عمق 10 الی 20 سانتی متری زمین و خاک ذخیره می شود و جهت استخراج آن معمولاً به آرامی توسط بیل و به صورت دستی، خاک سطح ماده معدنی جمع آوری و یا دپو می شود. به طوری که خاک با ماده معدنی مخلوط نشده و جدا سازی صورت گیرد. سپس توسط تراکتور دستی و تراکتور بیل دار مواد معدنی استخراج شده یعنی جمع آوری و دپو می شود. سولفات سدیم دپو شده توسط کامیون و یا تریلی تراکتور به محل فرآوری مواد و یا کارخانه حمل ی شود.

معمولاً سولفات سدیم جدا شده در محل از طریق حوضچه های مخصوص به عیار بالاتر تبدیل شده و سپس جهت تقلیظ نهایی به کارخانه حمل می شود. بزرگترین کارخانه فرآوری سولفات سدیم در استان اصفهان، شهرستان گرمسار واقع شده است. مصرف عمده سولفات سدیم در تولید پودر رختشویی و سایر صنایع می باشد.

1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :

بهره برداری از معدن سولفات سدیم

محل اجرا :

1 – 3 – مشخصات متقاضیان :

1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :

توجه به خودکفایی این صنعت و همجنین نیاز بازار داخلی به تولید این محصول با توجه به این که بهره برداری از معدن سولفات سدیم می تواند به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمکی هر چند کوچک نماید و با در نظر گرفتن علاقه خود به فعالیت های صنعتی و معدنی این طرح را برای اجرا انتخاب کرده ام.

1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :

این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .

1 – 6  - وضعیت و میزان اشتغالزایی :

تعداد اشتغالزایی این طرح 11 نفر میباشد .

تاریخچه و سابقه مختصر طرح :

سدیم ، یک عنصر شیمیایی جدول تناوبی است که نماد آن Na و عدد اتمی آن 11 می‌باشد. سدیم ، یکفلز واکنش دهنده نرم و مومی‌شکل است که به گروه فلزات قلیایی که از نظر ترکیبات طبیعی فراوان هستند (خصوصا و هالیدها) تعلق دارد. این عنصر بسیار واکنش دهنده است و با شعله زرد رنگی می‌سوزد. در هوا ، اکسید می‌شود و به‌شدت با آب واکنش می‌دهد. از این رو باید همیشه در زیر نفت یا روغن نگهداری شود.

مدت زمان زیادی است که سدیم (soda) بصورت ترکیبی شناخته شده است. این عنصر در سال 1807 توسط "Sir Humphry Davy" از طریق عمل الکترولیز هیدروکسید سدیم جدا شد. در اروپای قرون وسطی ، ترکیبی از سدیم با نام لاتین Sodanum برای تسکین سردرد استفاده می‌شد. نماد جدید سدیمNa از لاتین جدید Natrium که در زبان یونانی که نوعی نمک طبیعی است می آید گرفته شده است.

سدیم در ستارگان فراوان است و این فراوانی در خطوط طیفی D در نور ستارگان مشهودتر می‌باشد. سدیم حدودا 2.6% از پوسته زمین را به خود اختصاص داده است که چهارمین عنصر از نظر فراوانی در پوسته زمین و فروانترین فلز قلیایی می‌باشد. این عنصر هم‌اکنون به‌صورت اقتصادی از عمل الکترولیزکلرید سدیم تولید می‌شود. این روش ارزان‌تر از روش الکترولیز هیدرواکسید سدیم است. قیمت هر پوند سدیم فلزی حدودا 15 تا 20 سنت (در سال 1997) می‌باشد. ولی هر پوند سدیم ACS آزمایشگاهی ، حدودا 35 دلار قیمت دارد که از نظر حجمی ارزان‌ترین فلز است.

سدیم مانند دیگر فلزات قلیایی ، نرم ، سبک وزن ، سفید مایل به نقره‌ای و واکنش دهنده است و از این جهت هرگز به‌صورت آزاد در طبیعت یافت نمی‌شود. سدیم در آب غوطه‌ور شده ، آن را تجزیه کرده ،هیدروژن آزاد می‌کند و هیدرواکسید می‌سازد. سدیم در آب فورا آتش می‌گیرد، ولی در هوای معمولی در دمای زیر 388 کلوین آتش نمی‌گیرد.

کاربردها

• سدیم در حالت فلزی ، عنصر لازم برای ساختن استر ها و ترکیبات آلی می‌باشد.
• این عنصر قلیایی بوجود آورنده کلرید سدیم NaCl است که برای زندگی حیاتی است نیز می‌باشد.
• استفاده در برخی از آلیاژها برای بهبودی ساختارشان
• استفاده در ساخت صابون و ترکیبش با اسیدهای چرب
• NaK ، آلیاژسدیم و پتاسیم ، یک ماده مهم منتقل کننده حرارت است.

ترکیبات

نمک طعام یا کلرید سدیم ، معمول‌ترین ترکیب سدیم است. اما سدیم در کانی‌های بسیار دیگری از قبیل آمفیبول ، کریولیت ، هالیت ، soda niter ، زئولیت و ... بوجود می‌آید. ترکیبات سدیم برای صنایع شمیایی شیشه‌سازی فلزی ساخت کاغذ صنعت نفت ، ساخت صابون و نساجی کاربرد دارد. صابون معمولا یک نمک سدیم از اسیدهای چرب است.

ترکیبات سدیم که برای صنایع گوناگون بسیار مهمند، عبارتند از: (NaCl , soda ash (Na₂CO₃) , baking soda NaHCO₃) , caustic soda (NaOH) , Chile saltpeter (NaNO₃), di- and tri-sodium phosphates , sodium thiosulfate (hypo , Na₂S₂O₃ * 5H₂O) , and borax (Na₂B₄O₇ * 10H₂O).

ایزوتوپها

برای این عنصر 13 ایزوتوپ شناسایی شده است که تنها ایزوتوپ پایدار آن Na-23 می‌باشد. سدیم همچنین دو ایزوتوپ رادیو اکتیو نیز دارد که عبارتند از: Na22 با نیم عمر 2.605 سال و Na24 با نیمه عمر 15 ساعت.