سمینار رابطه بین نسبت‌های مالی و کیفیت سود و بازده سهام شرکت ‌ها

 (مطالعه موردی شرکت فولاد مبارکه اﺻﻔﻬﺎن  و شرکت فولاد خوزستان)

سمیناركارشناسی ارشد

چکیده

 این سمینار در پنج بخش طراحی شده است. در بخش اول مقدمه ای بر موضوع نوشته شده است. بخش دوم به مروری بر ادبیات موضوع می پردازد و در بخش سوم متدولوژی و داده های تحقیق ارائه می شود. نتایج آزمون های تحقیق نیز در بخش چهارم ارائه خواهد شد و در نهایت در بخش پایانی به نتیجه گیری و ارائه پیشنهاداتی برای مطالعات آتی پرداخته شده است.تحقیق حاضر جهت فراهم آوردن شواهدی پیرامون نقش نسبت‌های مالی در توضیح بازده سهام و ارتباط نسبت‌های مالی با کیفیت سود و بازده سهام با مطالعه موردی شرکت های فولاد مبارکه اصفهان و فولاد خوزستان صورت پذیرفته است. در این تحقیق نسبت‌های مالی دوازده گانه در 5 گروه نسبت‌های مالی ،گروه نسبت‌های نقدینگی (شامل نسبت جاری و نسبت آنی)، نسبت‌های اهرمی (نسبت بدهی به دارایی)، نسبت‌های فعالیت (شامل گردش موجودی كالا، گردش دارایی‌های ثابت و گردش مجموع دارایی‌ها)، نسبت‌های سودآوری (شامل بازده دارایی ها و بازده حقوق صاحبان سهام،سود به فروش، سود به سود ناویژه، سود عملیاتی به فروش و سود ناویژه به فروش) و ارزشیابی طبقه بندی شده اند و مورد بررسی قرار گرفته اند.  این تحقیق به علت نو بودن دوره تحقیق به ادبیات موضوع در ایران كمك شایانی می كند. ضمن آنكه دامنه گسترده ای از نسبت‌های مالی را در برمی‌گیرد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد بین نسبت‌های جاری، بدهی به داریی، بازده حقوق صاحبان سهام و سود به فروش با بازده سهام رابطه معنادار مثبت وجود دارد . بر اساس یافته های تحقیق، این نسبت‌های مالی درصد ناچیزی از تغییرات بازده سهام رارقم‌می‌زنند.

کلمات‌کلیدی: نسبت‌های مالی ، کیفیت سود ، بازده سهام

بیان مسئله

 نسبت مالی شرکت در تصمیم ‌های سرمایه گذاری نقشی تعیین کننده ایفا می‌کند . برخی از پژوهش ‌های قبلی بیانگر وجود رابطه بین نسبت مالی و عواملی همچون نرخ بازده دارایی ها ، سهام شرکت ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام و خالص اموال است یكی از مهم ترین و گسترده ترین پژوهش های مالی تشریح رفتار بازده ی سهام است . شناسایی عوامل مؤثر بر بازده‌ی سهام همواره پژوهش های فراوانی را به خود اختصاص داده است حسابداری به‌عنوان یک سیستم اطلاعاتی، دارای محصولاتی جهت دستیابی به مجموع‌های از هدفهاست. هدف اصلی سیستم حسابداری تهیه اطلاعات مالی مفید برای تصمیم‌گیری است و شاید این منطقی‌ترین و دقیقترین غایت است که بتوان برای حسابداری ترسیم کرد و صورت‌های مالی اساسی (محصول اساسی سیستم حسابداری)، ابزار اصلی انتقال اطلاعات به استفاده‌کنندگان است.اصلی ترین عاملی که هر سرمایه‌گذار در تصمیم‌گیری‌‌های خود مورد توجه خاص قرار می‌دهد، بازده است.یعنی سرمایه‌گذاران به دنبال پربازده‌ترین فرصت‌ها برای سرمایه‌گذاری مازاد منابع خود در بازار‌های سرمایه هستند. از طرفی در زمینه بازده سهام که یکی از موضوع‌های مورد علاقه سرمایه‌گذاران و محققان مالی است، تاکنون تلاش‌های زیادی برای ارائه مدلی که بتواند بازده سهام را به نحو درخور اتکایی پیش‌بینی کند انجام شده است. تا دهه 1990 تصور بر این بود که مدل قیمت گذاری دارایی ‌های سرمای‌های (CAPM) مدلی بدون نقص برای پیش‌بینی بازده سهام است، اما نتایج تحقیقات نشان داد این مدل توانایی لازم برای  بازده سهام را ندارد. با از دست رفتن اعتبار این مدل، تلاش‌های زیادی برای جایگزین کردن مدلی که بتواند بازده سهام را به بهترین نحو تعیین کند صورت گرفت، اما محققان مالی تاکنون در مورد یک مدل جایگزین به توافق نرسیده‌اند.

در حال حاضر سرمایه‌گذاران می‌توانند با ایجاد پل ارتباطی بین بازده سهام و سایر اطلاعات حسابداری (شامل اطلاعات صورت گردش وجوه نقد) تا حدودی به  بازده سهام بپردازند منوط به اینکه اطلاعات حسابداری بر روی قیمت تأثیرگذار باشد یا به معنای دیگر بازار از لحاظ کارایی در سطح قوی قرار داشته باشد. صورت ‌های مالی اساسی عصاره کلیه فعالیت ها و رویداد‌های مالی واقع شده طی دوره زمانی معمولاً یکساله است. برای مثال ترازنامه فراهم‌کننده اطلاعاتی مفید درباره دارایی ها، بدهی ها و حقوق صاحبان سهام و ارتباط بین آنها در مقطع زمانی پایان دوره مالی است. در صورت سودوزیان نیز نتایج حاصل از عملیات مستمر و اصلی گزارش می‌شود. اما اندازه‌گیری اقلام منعکس در صورت حساب سودوزیان و ترازنامه مبتنی بر فرض تعهدی است و به همین علت و به دلیل مشکلات ذاتی ناشی از به‌کارگیری روش‌های تخصیص و استفاده از بهای تمام‌شده تاریخی رویدادها و عملیات، نسبت به کفایت نسبت مالی یادشده، در تامین خواست ها و نیاز‌های اطلاعاتی استفاده‌کنندگان شک و تردید پدید آمده است.

در دهه‌‌های اخیر، به‌دلیل نارسایی موجود در اقلام تعهدی، عمده تحقیقات پژوهشگران و تمایلات سرمایه‌گذاران به سوی اطلاعات مبتنی بر مبنای نقدی سوق یافته است. جریان‌های وجوه نقد از دیدگاه نظری در تمامی ابعاد تصمیم‌گیری، نظیر ارزیابی ریسک مربوط به مقدار و زمان وام،میزان اعتبار، ارزشگذاری سهام شرکت و فراهم کردن اطلاعات اضافی برای بازار سهام می‌تواند مفید باشد. در سال‌های اخیر، جریان‌های وجوه نقد ناشی از فعالیت‌های عملیاتی به‌همراه سود، یکی از معیار‌های ارزیابی شرکت‌‌ها تلقی می‌شود.

به دلیل برخی از جهت گیری‌‌های ذاتی و عمدی در مبنای تعهدی، تردید وجود دارد که روش‌های حسابداری سنتی برای گزارشگری فعالیت‌های اقتصادی پیچیده امروز کافی باشد. یکی از راه‌های پرهیز از این جهت گیری ها تاکید بر گزارشگری جریان‌های نقدی است، تا استفاده‌کنندگان از صورت‌های مالی بتوانند با توجه به آن پیش‌بینی‌‌های خود را انجام دهند. سرمایه‌گذاران و استفاده‌کنندگان از نسبت‌های مالی تا جای ممکن سعی دارند، از طریق این پیش‌بینی‌ها، منابع مالی خود را به سویی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازدهی را داشته باشد. بنابراین بازده سهام یکی از فاکتور‌های بسیار مهم در انتخاب بهترین فرصت سرمایه‌گذاری درنظر سرمایه‌گذاران قرار دارد.

بازده آینده سهام ممکن است به عوامل مختلفی بستگی داشته باشد. گرایش به استفاده از اطلاعات حسابداری مبتنی بر مبنای کیفیت سود در دهه‌‌های اخیر رو به افزایش است. در تحقیقات تجربی زیادی که طی این سالها انجام شده به صورت‌های مختلفی ارتباط متغیر‌های نسبت‌های مالی با بازده سهام شرکت‌‌ها بررسی شده است.

تحقیق موضوع این مقاله نیز پیرامون شناسایی و معرفی اطلاعات مالی (نسبت‌های مالی) مرتبط و کارا جهت راهنمایی سرمایه‌گذاران و تحلیلگران مالی در امر انتخاب پر بازده‌ترین سهام دارای اهمیت است. برخی از محققان پا را فراتر گذاشته و علاوه بر جریان‌های نقدی عملیاتی، جریان‌های نقدی آزاد را که مازاد بر وجوه نقد عملیاتی سرمایه‌گذاری شده برای رشد است، به‌عنوان متغیر‌های در تخمین بازده سهام تجزیه‌وتحلیل کرده‌اند. دلیل انتخاب جریان‌های نقدی آزاد برای تخمین بازده سهام این است که جریان‌های نقدی آزاد، همان جریان‌های نقدی عملیاتی ناشی از فعالیت‌های مستمر یک شرکت است که پرداختها و مخارج نقدی سرمایه‌گذاری شده برای رشد از آن کسر شده است. به عبارتی، جریان‌های نقدی آزاد، باقیمانده جریان نقدی عملیاتی توزیع‌شدنی بین سهامداران شرکت است. هدف از پژوهش موضوع این مقاله نیز بررسی رابطه نسبت‌های مالی و کیفیت سود با بازده سهام شرکت هاست تا مشخص شود کدام یک معیار بهتری برای سنجش عملکرد شرکت‌‌ها محسوب می‌شود.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                    صفحه

فصل 1-    کلیات موضوع. 1

1-1-   مقدمه...........

1-2-   بیان مسئله.

1-3-     اهمیت و ضرورت سمینار

1-4-   مروری بر مطالعات پیشین تحقیق..

1-5-   اهداف سمینار

فصل 2-    پیشینه موضوع.

2-1-   نسبت‌های مالی..

2-2-   موارد استفاده نسبت‌های مالی وانواع نسبت‌های مالی..

2-2-1-   نسبت‌های نقدینگی..

2-2-2-     نسبت‌های اهرمی..

2-2-3-     نسبت‌های فعالیت...

2-2-4-   نسبت‌های سودآوری..

2-2-5-   نسبت‌های ارزشیابی..

2-3-   تجزیه و تحلیل نسبت‌هاى مالى..

2-4-   محدودیت‌های تجزیه و تحلیل نسبت‌هاى مالى..

2-5-   کیفیت سود و روش‌های ارزیابی آن..

2-6-   اهمیت ارزیابی کیفیت سود.

2-7-   نسبت‌های مالی برای تجزیه وتحلیل وضعیت مالی و کیفیت سود‌آوری شرکت‌ها

2-8-   ارزیابی بازده سهام.

2-9-   نسبت‌های مالی خرد و كلان مؤثر بر بازده سهام.

2-10- ارتباط بین كیفیت سود و بازده سهام با تأكید بر نقش نسبت‌های تعهدی..

فصل 3-    روش شناسی پژوهش....

3-1-   روش تحقیق..

3-3-   جامعه آماری و انتخاب نمونه.

3-2-   روش و ابزار گردآوری اطلاعات...

فصل 4-    تجزیه و  تحلیل اطلاعات...

4-1- صنعت فولاد در جهان و چالش‌های آن..

4-2-   بررسی صنعت فولاد در کشور

4-3-   چشم انداز صنعت فولاد ایران..

4-4-   بررسی شرکت فولاد مبارکه اصفهان..

4-5-   بررسی شرکت فولاد خوزستان..

فصل 5-    نتیجه گیری و پیشنهادات...

5-1-   خلاصه ای از سمینار

5-2-   یافته ها و نتایج سمینار

5-3-   پیشنهادات...

فهرست منابع..

فهرست جداول

جدول 3-1 گروه بندی صنایع و صنعت‌های زیر مجموعه آن ها

جدول‏4‑1 سرمایه شرکت فولاد مبارکه اصفهان از زمان تاسیس تا سال 1390.

جدول‏4‑2 بهای تمام شده شرکت فولاد مبارکه اصفهان..

جدول‏4‑3 نسبت‌های نقدینگی شرکت فولاد مبارکه اصفهان..

جدول‏4‑4 نسبت‌ها ی اهرمی شرکت فولاد مبارکه اصفهان..

جدول‏4‑5 نسبت‌های فعالیت شرکت فولاد مبارکه اصفهان..

جدول‏4‑6 نسبت‌های سودآوری شرکت فولاد مبارکه اصفهان..

جدول‏4‑7 شرح و میزان تولید شرکت فولاد خوزستان سال89 و90.

جدول‏4‑8 شرح و میزان تولید شرکت فولاد خوزستان سال91و92.

جدول‏4‑9 بهای تمام شده شرکت فولاد خوزستان..

جدول‏4‑10 برآورد صورت سود و زیان..

جدول‏4‑11 نسبتهای مالی شرکت فولاد خوزستان..

فهرست شکل­ها

شکل ‏4‑1 روند فروش، سود ناخالص و سود خالص شركت فولاد مبارکه اصفهان از سال 1384 تا کنون..

شکل ‏4‑2 شرح و میزان تولید شرکت فولاد خوزستان..