تاریخچه

       بشر اولیه كه سالیان درازی را بصورت بدوی از میوه درختان و شكار حیوانات امرار معاش مینمود رفته رفته در صدد برآمد برای مواقعی كه دسترسی به شكار نداشت حیواناتی را كه مفید تر و مطیع تر تشخیص داده بود بتدریج رام و اهلی سازد . كم كم در اثر تماس مداومی كه بدین طریق با گاو ،بز و میش كوهی حاصل كرد علاوه بر فوائد گوشت از مزایای شیر هم برخوردار شد و پس از قرون متمادی هنگامیكه شهرنشین شد در گوشه خانه و كاشانه ای كه برای خود میساخت جای مخصوصی هم برای نگاهداری گاو ترتیب داد . بعقیده مارشاك اهلی كردن حیوانات 8 هزار سال قبل از میلاد مسیح ابتدا در خاورمیانه انجام شده است .

      پرورش گاو در اعصار جدیدتر چنانچه از روی نقوش و كتب یونانی ،مصری و چینی و ایرانی مشهود میباشد از اهمیت ویژه ای برخوردار شده بود چنانچه در قرون وسطی و دوره رنسانس در كشورهای اروپائی بعلت پیشرفت علم از یكطرف و استعداد زمین و شرایط مساعد جوی مراحل اول اصلاح نژاد گاوها متداول شده و تكثیر یافت ولی چون سیل بنیان كن بیماریها بخصوص طاعون گاوی كه همواره از كشورهای آفریقائی یا مركز آسیا سرچشمه میگرفت تلفات و خسارات زیادی به گاوداریهای اروپائی وارد میكرد لذا دانشمندان درصدد برآمدند مانند مسائل پزشكی برای جلوگیری از بیماریهای دام نیز دانشكده هائی تاسیس كنند . از اینرو فرانسویان در 210سال قبل اولین دانشكده را در لیون افتتاح كرده و كم كم دانشجویانی از سایر كشورها باین دانشكده اعزام شده و در مراجعت به تاسیس دانشكده های دامپزشكی متعدد در كشورهای خود همت گماشتند .

نژادهای معروف گاو :

    اهمیت پرورش نژادهای ممتاز گاو از نظر افزایش شیر و گوشت از دیرزمانی مورد توجه بشر قرار داشته است . تا آنجا كه در تواریخ منقول است بعد از میلاد مسیح ایتالیائیها ضمن تبادل تجارت با چین و رونق كشتیرانی تعدادی گاو گوشتی عظیم الجثه از چین وارد كرده و در ایتالیا بنام ChIANINA پرورش داده اند . در اثر جنگهای صلیبی نیز نقل و انتقالات دیگری بین كشورهای داخلی اروپائی بعمل آمده است . پس از كشف امریكا و استرالیا صادرات گاو از اروپا از یكطرف و از هندوستان و افریقا از طرف دیگر در آمریكا و استرالیا توسعه یافته و مطالعات دانشمندان در باره نژادهای گوشتی و شیری و آمیخته گری آنها وارد مراحل نوینی گردید.

شرایط تاسیس گاو داری :   بمنظور ایجاد نظم و هماهنگی بین واحدهای و جلوگیری از تراكم كه باعث انتشار عوامل بیماریها میشود از طرف وزارت كشاورزی در تهران و شهرستانهای بزرگ با تهیه فرمهای مخصوص  درخواست صدور پروانه نمایند .

در این ضوابط ساختن اصطبل ،بهاربند ،شیردوشی و خانه های كارگری با رعایت اصول فنی تهیه شده است . اینك نكاتی كه دامپروران در تاسیس واحد گاوداری باید رعایت كنند برای مزید اطلاع درج میگردد .

1-رعایت فاصله – حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با مجتمع یا قریه روستائی 200 متر

2-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با شهركها و شهرها و فاصله دو دامپروری یك كیلومتر

3-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با اتوبان و جاده اصلی 150 متر .

4-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با كارخانجات صنعتی و غذائی 500متر

5-حداقل فاصله تاسیسات دامداری جدید با مرز انتهائی زمین های فرودگاه یك كیلومتر .

نكات بهداشتی :

1- حتی المقدور دامداری در سمتی نباشد كه باد فضولات گاوداری را به خانه های روستائی و شهركها انتقال دهد .

2- از تجمع انواع دامهای دیگر در گاوداری باید خودداری شود.

3- دامداریها باید مجهز به لوازم سم پاشی و ضد عفونی و وسائل ایمنی كامل و وسائل آتش نشانی باشند .

4- ساختن حوضچه ضدعفونی در جلو درب ورودی و مدخل اصطبلها ضروری است .

5- محل مناسب برای جمع آوری و انباشته كردن كود تهیه شود و حتی المقدور زودتر بخارج حمل شود .

6- نصب كوره لاشه سوز در امكانی كه حفر چاه برای فضولات امكان ندارد ضروری است .

7- انداختن لاشه و سایر فضولات در كنار جاده ها اكیداً ممنوع است .

8- فاضل آب دامداریها بهتر است ضد عفونی شده و بزمین زراعتی از زیر زمین منتقل شود .

9-از ایاب و ذهاب اشخاص متفرقه جلوگیری شود .

10- كارگران دامداری باید گواهی بهداشتی داشته باشند .

11- محل تلف شدن باید فوراً ضد عفونی و لاشه در چاه یا كروه لاشه سوز انداخته شود .

12-ساختن محل كوچك جداگانه ای بنام بیمارستان در گاوداریهای بزرگ ضروری است .

بهداشت جایگاه دام :

   گاوداری از مشاغلی است كه رو به صنعتی شدن نهاده است در واقع در مسیر روی به یك صنعت مدرنی تبدیل شده است كه به تأمین پروتئین و انرژی مورد نیاز بشرنقش عمده ای در خانوار ایفا می نماید. شیر به عنوان مایع گرانبها و ارزشمند از بدو تولد بشر ذائقه او را شیرین نموده است و با تأمین پروتئین ویتامینه D نقش مهمی در سلامت و رشد و توسعه ابناء بشر داشته است .

    گوشت قرمز به عنوان یك ماده پروتئینی ارزشمند بخش زیادی از نیاز پروتئین بشر را كه از سوی غلات تأمین نمی شود را برای او به ارمغان آورده است . پیش نیاز مواد سازنده و موثر خونرسانی و انتقال اكسیژن در بافتها در منابع لبنی و سر بسته به دام و ضروریات می شود .  ضد عفونی در درب ورودی یكی از عوامل مهم در جلوگیری از ورود عوامل بیماریزا و عفونت زا در داخل گاوداری می باشد . میكروبها ممكن است از طریق كفشها ،لاستیكها ،وسایل نقلیه به داخل گاوداری منتقل شود .

    جلوگیری از ورود عوامل بیماریزا یكی از اولویت های بهداشتی در هر روز گاوداری می باشد. در گاوداری مورد بحث هر 2 هفته یكبار بر ماده ضد عفونی كننده بعد از تخلیه مایع قبلی در صورت گل و لای شدن آن به مقدار توصیه شده ریخته می شود و تمام افرادی كه وارد گاوداری می شوند باید با استفاده از ضد عفونی كننده های درب ورودی ضدعفونی می شوند .

پرورش گاوهای خشك :

    گاوهای خشك با توجه به سنگین بودن از گاوهای دیگر جدا شده و جداگانه نگهداری می شوند. گاوهای خشك در 2 ماه مانده به زایمان تغذیه خاصی داشتند ولی در گاوداری مورد اشاره تغذیه ویژه ای صورت نمی پذیرفت . صرفاً مصرف كنسانتره كاهش یافته و در دو هفته مانده به زایمان نیز از تغذیه ویژه استفاده نمی شد.

پرورش تلقیح مصنوعی :

    تلقیح مصنوعی و دور به منظور افزایش توان ژنتیكی نتاج حاصل از گله توسط برادر كرامندلی صورت پذیرفته و از اسپرمهای متنوعی از خانواده های مختلف در تلقیح استفاده می شد .

انواع مواد خوراكی مورد استفاده در گله داری :

انواع علوفه :

كاه گندم ، سیلوی ترتیكاله ، یونجه ،باقیمانده كارخانجات رب سازی

واكسیناسیون :

    در گاوداری آقای قره چماقلو مبارزه و پیشگیری از بیماریها توسط اكیپ دامپزشكی به صورت مرتب انجام می شود گوساله در سن 3 ماهگی بر علیه بیماری بروسلوز واكسینه می شوند در اوایل بهار بر علیه تریلیوز انجام می گردد . واكسیناسیون بر علیه شاربن ،بروسلوز و تیلریوز، و تب برفكی انجام می گردد .

1 مقدمه :

کلسیم که نقش اساسی در شکل ‌گیری و استحکام استخوان ها و سلامت دندان ها دارد، از مهم‌ ترین ترکیبات موجود در شیر است. فسفر که برای بسیاری از واکنش‌های شیمیایی بدن و فعال کردن آنزیم‌ها لازم است و در رشد و ترمیم بافتی دخالت دارد، در میان املاح موجود در شیر حضور داشته و به غیر از آن، سدیم و پتاسیم که در تنظیم اسیدی و بازی بودن سلول‌ های بدن نقش ایفا می کنند، با خوردن شیر دریافت می ‌شوند. نوشیدن شیر در بهبود علایم قاعدگی که با نام سندرم پیش از قاعدگی معروف است، نقش به سزایی دارد. بسیاری از خانم ‌ها قبل از دوران قاعدگی دچار نشانه‌هایی از جمله افسردگی، اختلالات خلقی، کمردرد و سردرد می ‌شوند. این افراد باید بدانند که مصرف شیر می ‌تواند این نشانه‌ها را تسکین دهد.شیر برای داشتن ناخن‌ها، دندان‌ها و موهایی سالم ‌تر لازم است. این نوشیدنی چون کلسیم فراوان دارد، مصرفش به همراه ویتامین D باعث استحکام استخوان‌ها و دندان ها و تقویت رشد موها و پیشگیری از ریزش آن ها می ‌شود. وجود کلسیم به همراه ویتامین A ، ویتامین های گروه B و پتاسیم مانع از نرم و نازک شدن موها می ‌شود و به درخشان شدن آن ها کمک فراوان می‌ کند.

1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :

جمع آوری شیر

محل اجرا :

1 – 3 – مشخصات متقاضیان :

1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :

توجه به خودکفایی این صنعت و همجنین نیاز بازار داخلی به تولید این محصول با توجه به این که جمع آوری شیر می تواند به رشد و شکوفایی اقتصادی کشور کمکی هر چند کوچک نماید و با در نظر گرفتن علاقه خود به فعالیت های صنعتی این طرح را برای اجرا انتخاب کرده ام.

1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :

این طرح از جهات گوناگون برای جامعه مفید است ، شکوفایی اقتصادی و خودکفایی در تولید یکی از محصولات ، سوددهی و بهبود وضعیت اقتصادی ، اشتغالزایی ، استفاده از نیروی انسانی متخصص در پرورش کالای داخلی و بهره گیری از سرمایه ها و داشته های انسانی در بالندگی کشور .

1 – 6  - وضعیت و میزان اشتغالزایی :

تعداد اشتغالزایی این طرح 7 نفر میباشد .

تاریخچه و سابقه مختصر طرح :

مطالعات بسیاری نشان داده است که مصرف روزانه شیر به همراه میوه‌ها و سبزیجات، هم در بچه‌ها و هم در بزرگسالان باعث کاهش فشار خون بالا می‌ شود. اگر چه هنوز مکانیسم آن مشخص نیست، اما به نظر می‌‌ رسد که کلسیم، پتاسیم، منیزیم و پروتئین شیر نقش مهمی در این زمینه داشته باشند.

 تحقیقات زیادی وجود دارد مبنی بر این که مصرف شیر و لبنیات، خطر بیماری‌ های قلبی ‌عروقی را کاهش می ‌دهد. مردانی که بیشتر از دیگران شیر مصرف می‌ کنند، کمتر دچار حملات قلبی می ‌شوند. همچنین مصرف شیر کم‌ چرب به دلیل سرشار بودن از کلسیم میزان کلسترول بد را در خون کاهش داده و میزان کلسترول خوب را بالا می برد، اما فراموش نكنید كه منظور ما از شیر، نوع كم چرب آن است.

شیر و فرآورده های آن بدلیل ارزش غذایی زیاد درتغذیه انسان وسلامت جامعه نقش مهمی برعهده دارند. از طرف دیگر همین ویژگیها وصفات ممتاز غذایی درشیر،‌سبب می شود شیر بسرعت آلوده شود  باعث انتشار عوامل بیماری زا گردد. به همین دلیل چنانچه دربهداشت شیر درمراحل مختلف تولید، جمع آوری،‌حمل ونقل،‌تغییر ،‌تبدیل و توزیع و حتی مصرف آن دقت كافی نشود،‌بیماریها وعوارضی را درانسان ایجاد می كند.

درسبد غذایی هرایرانی مصرف شیر و فرآورده های آن سهم بسزایی دارد. بطوری كه مصرف تقریبی سرانه هر ایرانی بیش از 103 كیلوگرم درسال است واز این جهت ایران دربین كشورهای جهان درمصرف شیر رتبه بلایی دارد(مصرف سرانه شیر درجهان 120 كیلوگرم درسال است).

توجه روزافزون جامعه ایرانی به مصرف شیر وفرآورده های آن شكوفایی صنایع شیر را به ارمغان آورده است.بطوری كه صنایع تبدیلی آن دردوره اخیر بیش از 150 درصد رشد داشته است . افزایش تولید و كیفیت شیر از اهمیت زیادی برخوردار است . تا چند سال پیش توجه تولید كنندگان تنها برروی كمیت یا مقدار تولید بود و بدلیل عدم توجه كافی بركیفیت و بهداشت،‌آلودگی میكروبی افزایش وزمان ماندگاری شیر و فرآوری لبنی كوتاه می شد كه خطرات مسمومیت وبیماری مصرف كنندگان نیز به دنبال داشت.

به همین لحاظ امروزه كیفیت وبه استاندارد رسیدن شیر و تولیدات آن بركمیت اولویت دارد.در این راستا ساماندهی تولید، حمل و فرآوری و توزیع مناسب آن سبب بالا بردن كیفیت می شود.

تعریف شیر خام سالم:

شیر خام سالم عبارت است از مایع مترشحه ودست نخورده حاصل از دوشش كامل پستان دام سالم(گاو،‌گوسفند،‌بز،‌گاومیش،‌شتر و غیره) كه با اصول صحیح ،‌ تغذیه و نگهداری شده باشد،‌شیر باید درشرایط بهداشتی دوشیده شده و آب وهیچ ماده دیگری به آن اضافه ویا از آن كم نشده باشد.

خواص شیر:

شیر از كاملترین غذاهاست و مصرف آن درمراحل مختلف رشد افراد اهمیت زیادی دارد. مصرف شیر بعد از دوران شیرخوارگی دركودكان سبب تكمیل استخوان بندی وتامین انرژی( به لحاظ داشتن كلسیم، چربی و پروتئین) می شود. خوردن شیر تازه توسط نوجوانان و جوانان موجب تامین انواع مواد پروتئینی، چربی،‌مواد معدنی و ویتامینها شده و استعداد،‌بهره هوشی ،‌شادابی و لطافت پوست را درآنها سبب می شود.

درمیانسالان وسالمندان شیر كم چرب تامین كننده انرژی روزانه ویكی از عوامل جلوگیری از پوكی استخوان می باشد. از آنجا كه شیر به راحتی هضم می شود واز انرژی زیادی برخوردار است،‌برای افراد سالمند وبیمار بسیار مفید است. وجود مواد معدنی و پروتئینی و انواع ویتامینها درشیر سبب ترمیم زخم معده می شود. با این حال مصرف شیرهای آلوده و با بارمیكروبی بالا و همچنین حساسیت نسبت به لاكتوز شیر دربرخی از افراد سبب ناراحتی معده می شود و برای این افراد توصیه می شود شیر پاستوریزه رقیق و سرد شده استفاده نمایند. یكی از توصیه های مهمی كه كارشناسان تغذیه دارند آن است كه از مصرف قهوه و چای به تنهایی خودداری كنند و همیشه این نوشیدنیها را با شیر بنوشند تا مبتلا به ناراحتی معده و احتمالاً‌ زخم معده نشوند.

عوامل ایجاد آلودگی درشیر:

شیر درمراحل زیر ممكن است آلوده و یا به عبارتی دچار افزایش بارمیكروبی شود:

- جایگاه نگهداری دام

- بیماری دام

- جایگاه شیردوشی

- جمع آوری شیر

- نگهداری شیر درمراكز

- حمل و نقل شیر

- تحویل شیر به كارخانه

- فرآوری وتوزیع شیر